Embedded Files
06.08. LEERPLANDOEL(EN) OVSG LEERLOKAAL
IDW F4 nat.ver. 6 B.10 Bij eenvoudige toepassingen beschrijven hoe het gebruik van materialen en voorwerpen geluid versterkt of dempt.
06.08. KENNIS - WAAR GAAT HET OVER
Wat is het verschil tussen geluid versterken en geluid dempen?
Geluid versterken betekent dat het geluid luider of helderder klinkt dan normaal. Het wordt versterkt door iets dat goed meetrilt of weerkaatst.
Geluid dempen betekent dat het geluid zachter wordt of minder doorkomt. Het wordt tegengehouden of opgeslorpt door bepaalde materialen.
Materialen en voorwerpen die geluid versterken
Deze materialen geleiden geluid goed of weerkaatsen het terug, waardoor het geluid harder of voller klinkt.
Voorbeelden van geluidversterkende materialen of voorwerpen
Harde materialen: hout, metaal, glas, beton
Klankkasten van muziekinstrumenten: gitaar, viool, trommel
Bollen of buizen waarin geluid echoot (bv. pvc-buis, doos, tunnel)
Vaste voorwerpen die meetrillen: tafelblad, houten vloer, metalen kast
Waarom werken ze?
Deze materialen laten trillingen goed door of vergroten ze, en weerkaatsen geluid in plaats van het te absorberen.
Materialen en voorwerpen die geluid dempen
Deze materialen absorberen de trillingen of voorkomen dat het geluid verder reist. Ze maken het geluid zachter of doffer.
Voorbeelden van geluiddempend materiaal
Zachte stoffen: wol, fleece, schuimrubber, vilt
Dikke gordijnen, tapijten of kussens
Isolatiematerialen: piepschuim, glaswol
Geluidswerende muren of oordoppen
Waarom werken ze?
Ze slorpen de geluidstrillingen op in plaats van ze door te geven of terug te kaatsen. Ze vertragen of stoppen de geluidsgolven.
Wat moeten leerlingen begrijpen of ontdekken?
Niet elk materiaal klinkt hetzelfde als je erop klopt of als er geluid doorheen gaat.
Sommige materialen laten geluid makkelijk door en anderen houden het tegen.
Sommige voorwerpen (zoals een klankkast) laten geluid beter klinken omdat ze meetrillen.
Zachte, dikke materialen dempen het geluid; harde, holle materialen versterken het.
06.08. SUGGESTIES ACTIVITEITEN
06.08.01 Klankversterkers bouwen met dozen en bekers
Laat leerlingen experimenteren met het versterken van geluid door een luidspreker of gsm in verschillende materialen te plaatsen: een kartonnen doos, een papieren beker, een plastic bakje, een metalen schaal... Ze luisteren telkens naar hoe luid of helder het geluid klinkt. Nadien bespreken ze: Welke materialen versterken het geluid het best? Waarom denk je dat? Zo ontdekken ze dat harde en holle materialen geluid goed kunnen versterken.
06.08.02 Muziekinstrumenten met en zonder klankkast
Laat leerlingen tokkelen op een gespannen elastiek die los in de lucht hangt, en daarna op dezelfde elastiek gespannen over een lege doos. Ze horen dat het veel luider klinkt met klankkast. Ze leren zo dat een klankkast het geluid versterkt door mee te trillen, en kunnen dat zelf testen met zelfgemaakte snaarinstrumenten.
06.08.03 Telefoonluidspreker van een chipsblik
In deze activiteit maken leerlingen een eenvoudige luidspreker voor hun telefoon met een leeg chipsblik. Wanneer muziek wordt afgespeeld, trilt het blik en versterkt het het geluid.
06.08. MOGELIJKE LINKEN
Digitale geletterdheid – computationeel denken
Activiteit: Gebruik een geluidsapp of meetprogramma (bijv. Phyphox) om te meten hoe hard verschillende materialen een geluid versterken (bv. beker, doos, karton).
Koppeling: Leerlingen leren data verzamelen, vergelijken en interpreteren, en ontwikkelen logisch redeneren over oorzaak-gevolgrelaties (materiaal ↔ geluidsversterking).
Gezondheid – Motorische competenties
Activiteit: Bewegingsspel met geluid: leerlingen bewegen op luide of zachte klanken, of bootsen instrumenten na met bewegingen.
Koppeling: Auditieve waarneming koppelen aan motorische expressie, ritmegevoel en coördinatie.
Gezonde en veilige levensstijl
Activiteit: Onderzoek hoe langdurige blootstelling aan versterkt geluid (concerten, oortjes) je gehoor beïnvloedt.
Koppeling: Bewust omgaan met geluidsversterking en gehoorbescherming.
Mentaal welbevinden
Activiteit: Luister naar verschillende geluidssterktes en bespreek hoe die je stemming beïnvloeden (bv. harde vs. zachte muziek).
Koppeling: Bewustwording van het effect van geluid op emoties en rust.
Financieel-economische competenties
Activiteit: Verken beroepen waarbij geluid versterken belangrijk is (geluidstechnicus, muzikant, radio-omroeper, ingenieur).
Koppeling: Leren dat kennis van geluid niet enkel wetenschappelijk, maar ook economisch en beroepsgericht waardevol is.
Natuur
Activiteit: Onderzoek hoe dieren geluid versterken: bv. de kikkerblaas of krekels die resonantie gebruiken om verder te klinken.
Koppeling: Vergelijk mens en dier in aanpassing aan de omgeving via geluid.
Ruimte
Activiteit: Verken de akoestiek van verschillende plaatsen in de school (klaslokaal, gang, speelplaats). Waar klinkt het het luidst of zachtst?
Koppeling: Auditieve verkenning van ruimte en omgeving.
Tijd
Activiteit: Bestudeer hoe mensen vroeger geluid versterkten (bv. megafoon, grammofoon, kerkklokken, amfitheaters).
Koppeling: Historisch inzicht in de evolutie van geluidsversterking.
Maatschappij
Activiteit: Bespreek situaties waarin geluid versterken helpt om mensen te verbinden (concerten, betogingen, publieke toespraken).
Koppeling: Inzicht in communicatie, cultuur en samenleven via geluid.
Natuurkundige verschijnselen
Activiteit: Onderzoek hoe klankkasten, trechters of holle ruimtes geluid versterken. Laat leerlingen zelf een eenvoudige luidspreker of klankkast bouwen.
Koppeling: Praktisch inzicht in trillingen, resonantie en materiaalgedrag.
Verkeer
Activiteit: Onderzoek waarom sirenes of claxons luider klinken door vorm en richting van de geluidsbron.
Koppeling: Toepassing van geluidsversterking in veiligheid en verkeer.
Frans
Activiteit: Leer Franse woorden rond geluid (le son, fort, faible, le bruit, la voix, la guitare). Speel een geluidsbingo met Franse termen.
Koppeling: Taaluitbreiding door auditieve waarneming.
Nederlands
Activiteit: Laat leerlingen beschrijven of verwoorden hoe geluid klinkt, sterker wordt of verdwijnt. Schrijf een verslag van hun proef of een geluidsgedicht.
Koppeling: Taalontwikkeling door observatie, verslaggeving en expressie.
Wiskunde
Activiteit: Laat leerlingen metingen doen in decibel en vergelijken: “Met welk materiaal klinkt het geluid 2x zo luid?”
Koppeling: Toepassen van meten, vergelijken, grafieken en verhoudingen.
Kunst en cultuur – Beschouwen van kunst en cultuur
Activiteit: Analyseer concertzalen of amfitheaters: hoe zorgen ontwerpers dat geluid goed klinkt?
Koppeling: Kunst en techniek in architectuur en muziek.
Kunst en cultuur – Onderzoeken en creëren
Activiteit: Maak zelf muziekinstrumenten of geluidsversterkers (zoals een gitaar van een doos of een smartphone-versterker van karton).
Koppeling: Creatief experimenteren met vorm, materiaal en klank.
Kunst en cultuur – Creativiteit en verbeelding
Activiteit: Ontwerp een fantasie-instrument dat zijn geluid versterkt op een bijzondere manier (met verbeelding van vorm, kleur, materiaal).
Koppeling: Stimuleren van creatief denken en probleemoplossend ontwerpen.
Kunst en cultuur – Presenteren van eigen creaties
Activiteit: Organiseer een “Sound Show”: leerlingen tonen hun eigen versterkers of instrumenten en demonstreren hoe ze werken.
Koppeling: Verbinding tussen onderzoek, creatie en presentatie.
06.08. STEM-UITDAGINGEN
Page updated
Google Sites
Report abuse