03.06. Kernenergie 

03.06. LEERPLANDOEL(EN) OVSG LEERLOKAAL 

IDW F4 nat.ver. 3 B.7 Kernenergie kennen als energiebron. 

03.06. KENNIS - WAAR GAAT HET OVER

Wat is kernenergie?
Kernenergie is energie die vrijkomt bij het splitsen van atomen, meestal van uranium. Dit gebeurt in een kerncentrale. De energie die vrijkomt, wordt gebruikt om water te verhitten tot stoom, die dan turbines aandrijft om elektriciteit op te wekken.

Voordelen van kernenergie

•  Weinig CO₂-uitstoot ➤ Kerncentrales stoten bijna geen broeikasgassen uit, dus dragen minder bij aan klimaatverandering.

• Veel energie uit weinig brandstof ➤ Een kleine hoeveelheid uranium levert zeer veel energie op.

• Betrouwbare stroomvoorziening ➤ Kerncentrales werken dag en nacht en zijn niet afhankelijk van zon of wind.
  
  

Nadelen van kernenergie

• Radioactief afval ➤ Het afval is gevaarlijk en moet duizenden jaren veilig opgeslagen worden.

• Risico op ongelukken ➤ Bij een ernstig ongeval (zoals in Tsjernobyl of Fukushima) kan radioactieve straling vrijkomen.

• Duur en traag om te bouwen ➤ Het bouwen van kerncentrales is duur en tijdrovend.

• Beperkte brandstof ➤ Uranium is geen hernieuwbare grondstof, dus raakt op termijn uitgeput.
  
  

Voorbeelden van kernenergie in gebruik

• Elektriciteitscentrales: Veel landen, zoals Frankrijk en de Verenigde Staten, gebruiken kernenergie om een aanzienlijk deel van hun elektriciteit op te wekken.

• Onderzeeërs en Ruimtevaart: Kernenergie wordt ook gebruikt in sommige onderzeeërs en ruimtevaartuigen vanwege de hoge energie-output en betrouwbaarheid.
  
  

Kernenergie is een krachtige energiebron met lage CO₂-uitstoot, maar het brengt ook grote risico’s en radioactief afval met zich mee. Het is dus een beladen keuze in het debat over duurzame energie.

03.06. SUGGESTIES ACTIVITEITEN 

03.06.01 Energiebronnen vergelijken: ook kernenergie
Laat leerlingen in groepjes verschillende energiebronnen onderzoeken (zon, wind, gas, steenkool, kernenergie). Ze noteren kenmerken zoals: hernieuwbaar of niet, afvalproductie, veiligheid, milieueffecten. Kernenergie wordt besproken als een krachtige maar omstreden bron. Nadien stellen ze hun ‘beste keuze’ voor energie samen.

03.06.02 Verhaal: "De kracht in de kern"
Vertel op kindvriendelijke manier wat kernenergie is: in een kerncentrale wordt energie opgewekt door kleine deeltjes (atomen) te splitsen, wat veel warmte oplevert. Die warmte wordt omgezet in elektriciteit. Bespreek nadien de voor- en nadelen (weinig CO₂, maar wel risico's en radioactief afval).

03.06.03 Simulatie: van warmte naar stroom
Gebruik een eenvoudig schema of bouw een klasmodel (bv. met een ketel en ‘turbine’ van papier) om te tonen hoe warmte elektriciteit kan opwekken , ook bij kernenergie. Laat leerlingen dit vergelijken met windturbines of zonnepanelen.

03.06.04 Debat in de klas: “Kernenergie, ja of nee?”
Geef per groepje een standpunt (voor of tegen kernenergie). Laat hen argumenten verzamelen en dan een eenvoudig klasdebat voeren. Stimuleer kritisch denken en luisteren naar elkaar.

03.06.05 Actualiteit bespreken: kernenergie in België
Laat leerlingen opzoeken waar in België kerncentrales staan (bv. Doel, Tihange) en waarom die soms in het nieuws komen. Koppel dit aan een gesprek over veiligheid, beleid en toekomstvisie (kernuitstap vs. energiebehoefte).

03.06. MOGELIJKE LINKEN 

Digitale geletterdheid – computationeel denken

• Simulatie van een kerncentrale: kinderen maken een eenvoudige flowchart van energieomzetting (kernenergie → stoom → turbine → elektriciteit).

• Digitale geletterdheid - mediawijsheid
  Leerlingen leren op het internet informatie zoeken over kernenergie en ontdekken hoe ze betrouwbare bronnen herkennen. Ze kunnen hun onderzoek digitaal verwerken in een presentatie of informatiefilm. Daarbij leren ze beelden, tekst en geluid combineren om hun boodschap krachtig over te brengen.

Gezonde en veilige levensstijl

• Veiligheid: praten over straling en beschermingsmaatregelen op een kindvriendelijke manier.

• EHBO: koppelen aan noodprocedures bij ongelukken met energiecentrales (symbolisch, niet eng).

Mentaal welbevinden

• Discussie en inlevingsspel: voor- en nadelen van kernenergie bespreken en hoe dit de levens van mensen beïnvloedt.

• Gevoelens: kinderen uitbeelden of tekenen hoe ze zich voelen bij kernenergie, milieu of veiligheid.

Financieel economische competenties

• Beroepen: wie werkt er in een kerncentrale? (ingenieur, technicus, operator).

• Kosten en opbrengsten: kinderen vergelijken kernenergie met wind- of zonne-energie (in eenvoudige termen: veel energie, hoge kosten, milieueffect).

Natuur

• Effect op biotoop: gevolgen van energieproductie voor dieren, planten en omgeving.

• Vergelijking: kernenergie vs. hernieuwbare energie op het milieu.

Ruimte

• Oriëntatie: kerncentrales op kaart situeren (nationaal en internationaal).

• Klimaat en milieu: bespreken hoe kernenergie helpt CO₂-uitstoot te verminderen, maar risico’s geeft voor milieu bij ongelukken.

Tijd

• Historisch overzicht: kernenergie in de geschiedenis (ontdekking kernsplitsing, ontwikkeling kerncentrales).

• Toekomstbeeld: kinderen tekenen een stad met kernenergie en duurzame oplossingen.

Maatschappij

• Burgerschap: debat “voor en tegen kernenergie”.

• Samenleven in diversiteit: hoe landen verschillend omgaan met kernenergie.

Natuurkundige verschijnselen

• Energieomzetting: kernsplitsing → warmte → stoom → turbine → elektriciteit.

• Experimenten: eenvoudige demonstraties met warmte, stoom en beweging om principes uit te leggen (veilig en kindvriendelijk).

Verkeer

• Indirecte link: energie voor transport → kernenergie kan treinen of metro’s aandrijven (voorbeeldproject).

Frans

• Woordenschat: l’énergie nucléaire, la centrale, l’électricité, la sécurité, le futur.

• Zinnetjes: “La centrale produit de l’électricité.”

Nederlands

• Lezen: kindvriendelijke teksten over kernenergie.

• Schrijven: “Mijn stad van de toekomst met energie” – kinderen beschrijven of tekenen hun stad met duurzame én kernenergie.

• Spreken: klasdebat of presentatie over voor- en nadelen.

• Tijdens de taallessen kunnen leerlingen informatieve teksten lezen over kernenergie, kerncentrales of kernrampen. Ze oefenen begrijpend lezen, noteren kernwoorden en maken een samenvatting. Ook kunnen ze hun mening verwoorden in een klasgesprek, debat of korte schrijfopdracht waarin ze hun standpunt onderbouwen met argumenten.

Wiskunde

• Grafieken maken: energieproductie van kerncentrale vs. zonnepaneel.

• Rekenen: verbruik van elektriciteit in huizen vergelijken met kerncentrale-output.

• In wiskunde kunnen leerlingen grafieken en tabellen bekijken over het aandeel van kernenergie in de totale energieproductie. Ze oefenen op het lezen van diagrammen en het berekenen van verhoudingen of percentages. Ook kunnen ze cijfergegevens vergelijken tussen verschillende energiebronnen.

Kunst en cultuur – Beschouwen

• Kunstinstallaties bekijken die energie, kracht of elektriciteit uitbeelden.

Kunst en cultuur – Onderzoeken en creëren

• Drama: kinderen spelen de werking van een kerncentrale na met rollen (splijting, warmte, turbine).

• Beeld: maquettes of collages van een veilige kerncentrale.

• Muziek: geluid van turbine of “energieflow” muzikaal verbeelden.

Creativiteit en verbeelding

• Ontwerp een futuristische kerncentrale die veilig én milieuvriendelijk is.

• Stripverhaal of cartoon over energieopwekking.

Presenteren

• Kinderpresentaties over kernenergie, met maquettes, tekeningen of digitale posters.

• Tentoonstelling in de school over verschillende energiebronnen, inclusief kernenergie.

Muzische vorming
In muzische vorming kunnen leerlingen een affiche ontwerpen rond kernenergie, waarbij ze symbolen, kleuren en vormen gebruiken om een boodschap over te brengen. Ze kunnen een stripverhaal tekenen over het debat tussen verschillende energiebronnen, of een toneelstuk maken waarin voor- en tegenstanders van kernenergie hun mening delen.

03.06. STEM-UITDAGINGEN